Foto van Ad Molendijk uit 1994, Beeldbank
<
>
Schilderachtig Dordt
De tentoonstelling Schilderachtig Dordrecht is een ode aan de oudste stad van Holland. Kunstenaars openen ons de ogen voor de schoonheid van de stad aan het water. Vergelijk hier de stadsgezichten van diverse schilders door de eeuwen heen met de echte situatie. Maken schilders de werkelijkheid mooier? Foto's uit de Beeldbank van het Regionaal Archief Dordrecht laten zien dat een kunstwerk vaak meer is dan een letterlijke weergave van de stad. Ook ontdek je dat de stad op veel plekken veranderd is.
Scan de QR-codes op de tekstbordjes of navigeer met het pijltje langs de kunstwerken waarvan hier extra beeldmateriaal en informatie te vinden is.
Meer zien en lezen? Het boekje De schilders van Dordrecht toont meer dan 200 stadsgezichten.
Meer zoeken? Onze Beeldbank is een geweldige bron van Dordtse stadsgezichten.
The exhibition Picturesque Dordrecht is a tribute to the oldest city of Holland. Artists open our eyes to experience the beauty of the town on the water. Compare the cityscapes of various painters through the ages with the real situation here. Do painters make reality more beautiful? Photos from the Beeldbank of the Dordrecht Regional Archives show that a work of art is often more than a literal representation of the city. You will also discover that the city has changed in many places.
Scan the QR codes on the labels in the exhibition or use the arrow to navigate along the artworks of which more images and information can be found here.
Want to see and read more? The booklet De schilders van Dordrecht shows more than 200 cityscapes.
Want to search more? Our Beeldbank is a great source of Dordrecht cityscapes
Foto (detail) Menno van der Weerd uit 2002, Beeldbank
Foto Beeldbank 555_14572
Foto Zeilregatta op de Oude Maas in 1958, Beeldbank
Foto Grote Kerk van Dordrecht bij zonsondergang (online)
Het aanzicht vrijwel recht op de toren van de Grote Kerk is vanaf Zwijndrecht gezien.
Het is moeilijk te zien waar Daubigny gezeten heeft. Hij had een bootje waarin hij met zijn zoon vanaf het water molens langs de Oude Maas ging schetsen. Op de foto staan Molen De Zeelt en De Pelikaan op de hoek van de Weeskinderendijk rond 1915. Foto Beeldbank.
Dankzij de foto in de Beeldbank kon de exacte plek bepaald worden van het aanzicht van Ten Cate: Molen De Grienduil met de gebouwen rechts daarvan staan geheel links op de foto vanaf de Hooikade uit ca. 1880. De molen werd in 1898 gesloopt.
Foto Gezicht op de Merwede vanaf de Papendrechtse oever nabij de veersteiger uit ca. 1910. Beeldbank. De afstand tussen de torens van de Grote Kerk (links), de Bonifatiuskerk (meer naar rechts; in de Wijnstraat) en de Groothoofdspoort (rechts) komen op de foto en het schilderij goed overeen.
Het aanzicht van de Grote Kerk op het schilderij is gezien vanuit het zuidwesten. Vanuit de Kalkhaven is de kerk zo te zien, maar Peeters geeft ook de Oude Maas met zeilschepen weer en koos dus en standpunt voorbij de huidige spoorbrug. Foto Beeldbank Kalkhaven.
Foto Het Groothoofd met Hotel Bellevue, gezien van de bevroren rivier ca. 1890. Beeldbank.
Foto Merwekade nabij het Bolwerk ca. 1890. Beeldbank.
Foto Viermaster aan de Merwekade, gezien vanaf het Bolwerk naar het oosten ca. 1900. Beeldbank.
.jpg)
Foto vanaf de Wijnbrug met zicht op het Scheffersplein.
De plek die Montalba weergeeft in de omgeving van Dordrecht is moeilijk te herkennen. Het kan in de Biesbosch zijn. De foto toont Boer Fré Vos met zijn hond in een roeiboot in een van de Biesboschkreken rond 1990. Foto Ad Molendijk, Beeldbank.
Foto Houtzaagmolen de Nagtegaal of Nachtegaal aan de Oranjelaan, hoek Noordendijk rond 1910, Foto Beeldbank. De molen werd afgebroken in 1965. Op de plek staat nu de Nagtegaalflat aan de Nagtegaalplaats.
Vanaf de Botermarkt is er mooi uitzicht op de Nieuwbrug en in de verte de Groothoofdspoort. Op de foto uit de Beeldbank uit de jaren 1930 is een roeibootje te zien zoals Watson eerder al weergaf.
In 1849 is de huidige Nieuwbrug gebouwd naar een ontwerp van stadbouwmeester Georg Nicolaas Itz. Op de foto uit de Beeldbank (ca. 1925) is deze duidelijker te zien, met drie doorvaartopeningen waarvan de middelste nog een 'mastgat' (of 'oorgat') heeft met een klep voor het doorlaten van zeilboten met een hoge mast. De brug heeft fraai geornamenteerde gietijzeren liggers met een gebogen onderrand en cirkelvormige vullingen.
De foto uit de Beeldbank uit 1970 werd genomen vanaf de Nieuwbrug met in de achtergrond de Groothoofdspoort die Nesbitt van dichterbij vastlegde. Links op de foto de toren van de Bonefatiuskerk en op de achtergrond de koepel van de in 1970 pas gerestaureerde Groothoofdspoort.
Foto uit 1938 waarop het brugwachtershuisje nog te zien is en het zogenaamde 'gat van de marktschuit'. Nu is dat een parkeerplaats. Beeldbank.
Foto uit de jaren 1930 waarop links nog twee klokgevels te zien waren. In die panden zat Pennock's Hotel Aux Armes de Hollande aan de Wijnstraat. Rechts naast de Groothoofdspoort zat Hotel Bellevue. Foto Beeldbank.
In 1960 werd er een nieuwe Boombrug gebouwd en werden de huizen langs de Boomstraat aan de kant van de Wijnhaven gesloopt. Op het schilderij en de foto uit de Beeldbank is de oude situatie nog te zien. Op de foto heeft het hoogste huis een karakteristiek traptorentje (gesloopt in 1960).
De twee panden links aan de Taankade (naast de ingang van de Kerksteiger) zijn voorzien van naamborden boven de deuren. Hier zat o.a. de 'Zeilmakerij en Scheepsbehoeften' van P. Recourt. Later Gereedschappen en ijzerwaren. Foto Beeldbank.
Een echte situatie van het schilderij van Maris bestaat niet. Het is gefantaseerd. Philip Zilcken maakte een prent van het schilderij waaronder 'Souvenir d'Amsterdam' kwam te staan... En soms ook weer 'Souvenir de Dordrecht'... Op andere prenten naar het schilderij werd wel 'Oud Dordrecht' gezet.
Er is een voorstudie van Van Strij bekend en een tekening van Johannes Rutten die de huizen aan de Vrieseweg 31-33 weergeven. Tegenwoordig is die plek niet meer te herkennen. Het is aan de Vrieseweg iets rechts van de toegang tot het Clara- en Mariahof dat in 1880 werd gebouwd.
Het poortje is nog altijd in de Vriesestraat te vinden, maar de twee huizen stonden op de hoek van de Nieuwbrug en de Voorstraat en werden in 1849 al gesloopt. De Grote Kerk staat aan de andere kant van de binnenstad en kan je vanaf de Nieuwbrug niet zien. Foto's Beeldbank.
Foto Cor Noltee schilderend bij de sloop van de Tolbrugstraat Waterzijde in 1965 door A.P. den Toom, Beeldbank.
Foto met links de achtergevels van panden aan de Groenmarkt, rechts de Voorstraat. Midden op de achtergrond boven de Tolbrug de achterkant van panden op het Scheffersplein (achterzijde Café De Beurs). Het water loopt daar onderdoor (het Scheffersplein is in feite een brug). Foto Ad Molendijk, Beeldbank.
Foto 2024. Vanaf de Pottenkade naar de Ruitensteiger.
De foto van H.J. Tollens laat zien dat rond 1920 het huizenrijtje aan de Aardappelmarkt nog precies hetzelfde was. Deze huizen hebben vanaf 1965 de namen van aardappelrassen gekregen. Het derde huis vanaf de Kuipershaven (het lage huis met tuitgevel) kreeg de naam Lekkerlander. Het huis rechts daarvan heet nu Doré en daarnaast staat Nicola. Andere huizen (niet op het schilderij van Sluiter te zien) heten Madeleine, Eigenheimer, Krieltje, Eersteling en Opperdoezer.
Deze plek is vaak vastgelegd en lange tijd onveranderd gebleven. De huizen aan de de Korte Geldersekade met de twee puntgevels zijn op tal van foto's en kunstwerken te zien, meestal gezien vanaf de steiger tussen de Bom- en Leuvehaven.
Wie met de trein of de auto vanaf Zwijndrecht over de brug komt, ziet wat Lensvelt in prent bracht: Dordrecht omlijst door de spoorbrug.
De foto van J. van de Weg uit 1948 toont een standpunt iets verder weg dan het schilderij van Roelofs. Roelofs lijkt net achter het brugwachtershuisje te hebben gestaan. Foto Beeldbank.
Foto Beeldbank 1968. De Lange Loods, officieel Rijksmagazijn geheten, aan de Cornelis de Wittstraat. Nijland stond iets verder.
Vanaf de Aardappelmarkt zijn dikwijls schilderijen en foto's gemaakt van de Grote Kerk. Het is een van de meest vastgelegde plekken in de stad. Ook vanaf de Lange IJzeren brug is er mooi uitzicht op de kerk. Foto 2024.
Foto Beeldbank, ca. 1960. Pottenkade tussen Grote Kerk, Voorstraatshaven en Voorstraat, gezien vanaf de Leuvebrug.
Doorgaans is de Pelserbrug vanaf de andere kant in de Voorstraatshaven vastgelegd, zodat de toren van de Grote Kerk in beeld komt. De plek is nauwelijs veranderd. Foto Beeldbank ca. 1960.
De foto uit de Beeldbank dateert uit ongeveer dezelfde tijd als de ets van Osborne. Van links naar rechts zijn te zien de Mazelaarsstraat met het zakkendragershuisje, de Korte Geldersekade, Grote Kerk en Bomkade.
Foto uit 1940, Beeldbank. Wintergezicht met de Zuidersluisbrug vanuit de Kalkhaven. Links de Keizershof. De ijzeren hefbrug is identiek met die op het schilderij. De schilder Soya-Jensen zag nog de eerdere versie van de Zuidersluisbrug.
De dubbele ophaalbrug is in 1906 vervangen door een ijzeren hefbrug (zie het schilderij van Klinkenberg). Foto Beeldbank ca. 1900. Verbinding tussen Kalkhaven en Spuihaven vanaf Achterhakkers richting Zuidersluisbrug en Prinsenstraat met zicht op achterkant huizen Kleine Kalkstraat.
'Het oude Dordt is er ook altijd nog en zal er altijd blijven.
De lage huisjes langs de Pottenkade, de pakhuisgevels langs Wolwevershaven en Binnen Kalkhaven, het gezellige drukke geroezemoes op de rivier, altijd mooi, altijd boeiend in alle jaargetijden, de haast Middeleeuwse rust rond het Maartensgat, de Venetiaanse pittoreskheid der Voorstraatshaven - ja, Dordrecht blijft een prachtige stad.
Mocht u het niet kennen: kom er eens een kijkje nemen.'
Cees Buddingh'
Uit: Stad met een Groothoofd, 1968
Meer zien en lezen? Het boekje De schilders van Dordrecht toont meer dan 200 stadsgezichten.
Meer zoeken? Onze Beeldbank is een geweldige bron van Dordtse stadsgezichten.
Want to see and read more? The booklet De schilders van Dordrecht shows more than 200 cityscapes.
Want to search more? Our Beeldbank is a great source of Dordrecht cityscapes
Klinkenberg
Willaerts
Van Goyen
Koster
Schelfhout
Brondgeest
Hollestelle
Daubigny
Ten Cate
Arntzenius
Skanberg
Peeters
Van Wanum
Skanberg
Boudin
.jpg)
Boudin
Montalba
Blau
Watson
Mulhaus
Nesbitt
Boudin
Van Wanum
Boggs
Boggs
Maris
Van Strij
Van Bommel
Noltee
Ouborg
De Coene
Sluiter
Naeff
Van Dongen
Lensvelt
Roelofs
Nijland
Jongkind
Goodwin
Klinkenberg
Osborne
Klinkenberg
Jensen
